ค้นคว้าเพิ่มเติมจากบทที่ 4 การวางแผนพัฒนาหลักสูตร

ค้นคว้าเพิ่มเติมจากบทที่ 4

การวางแผนพัฒนาหลักสูตร

➢ 1.ห้องสมุดโรงเรียน  หมายถึง

 ✎ ความหมายของห้องสมุดโรงเรียน 

มีนักการศึกษาหลายท่านได้ให้ความหมายห้องสมุดไว้  ดังนี้
          ห้องสมุดโรงเรียนเป็นที่รวบรวมหนังสือ  วารสาร  เอกสาร  และสิ่งพิมพ์ต่างๆ ตลอดจน โสตทัศน์วัสดุที่สอดคล้องกับหลักสูตรในปัจจุบัน  เพื่อเป็นการส่งเสริมการสอนของครู  และนักเรียนในโรงเรียนให้มีประสิทธิภาพ (ลมุล  รัตตากร. 2530 : 16)
          ห้องสมุดโรงเรียน  หมายถึง  ห้องสมุดของสถานศึกษาที่ต่ำกว่าอุดมศึกษา
ได้แก่  ห้องสมุดโรงเรียนอนุบาล  โรงเรียนประถมศึกษา  โรงเรียนมัธยมศึกษา
และโรงเรียนอาชีวศึกษา  เป็นต้น ห้องสมุดโรงเรียนจะมีหนังสือ  เอกสาร  สิ่งพิมพ์
และวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ  ดังนั้น  ห้องสมุดโรงเรียนจึงทำหน้าที่เป็นศูนย์การเรียนรู้
(Learning  Resource  Centers)  และเป็นองค์ประกอบสำคัญของโรงเรียน
ในการจัดการเรียนการสอน  (รัญจวน  อินทรกำแหง และนวลจันทร์  รัตนากร.
2524 : 16)
           จากความหมายที่กล่าวมาพอสรุปได้ว่า  ห้องสมุดโรงเรียนเป็นที่รวบรวมหนังสือวารสารสิ่งพิมพ์และโสตทัศน์วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ  เป็นศูนย์การเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ   

  

       ✎ หน้าที่ของห้องสมุดโรงเรียน

ห้องสมุดโรงเรียนทำหน้าที่เป็นสื่อกลางด้านวิชาการ  ดังนี้
1.  เป็นศูนย์กลางการอ่าน  (Reading Center)  เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนได้อ่านหนังสือโดยเสรี  จะสามารถพัฒนาทักษะและรสนิยมได้เป็นอย่างดี
2.  เป็นศูนย์ปฏิบัติการโรงเรียนเพื่อศึกษาวิจัย  (Study Center)  เป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้ค้นคว้าหาความรู้ตามลำพังหรือทำงานเป็นกลุ่ม
3.  เป็นศูนย์กลางวัสดุ  (Materials Center)  เพื่อรวบรวมวัสดุสิ่งพิมพ์  และวัสดุไม่ตีพิมพ์สำหรับบริการครูและนักเรียน
4.  เป็นศูนย์กลางแนะแนวการอ่าน  (Reading Guidance Center)  บริการแนะแนวการอ่านเป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้รับคำแนะนำเป็นรายบุคคลในเรื่องต่างๆ เช่น  ด้านสังคม  การศึกษาแบะอาชีพ
5.  เป็นศูนย์กลางการสอน  (Instructional Center)  การสอนโดยใช้วัสดุอุปกรณ์ในห้องสมุดจะช่วยให้นักเรียนได้รับความรู้กว้างขวางขึ้น  เป็นการปรับปรุงคุณภาพในด้านการเรียนการสอนของครู  โดยห้องสมุดจัดหนังสือไว้ตามที่ครูต้องการใช้ในการสอนต่างๆ
6.  เป็นศูนย์กลางการฝึกวิจารณญาณในการอ่าน (Find  The Fact)  และขยายขอบเขตการอ่านให้กว้างขวางยิ่งขึ้น  การมีวิจารณญาณ ในการอ่านทำให้ได้ประโยชน์จากการค้นคว้ามากขึ้น

➢ 2.แหล่งการเรียนรู้  หมายถึง

✎ ความหมายของแหล่งเรียนรู้

          แหล่งเรียนรู้ หมายถึง แหล่งข้อมูลข่าวสาร สารสนเทศ และประสบการณ์ ที่สนับสนุนส่งเสริมให้ผู้เรียนใฝ่เรียน ใฝ่รู้ แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัย อย่างกว้างขวางและต่อเนื่อง เพื่อเสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้

✎ ความสำคัญของแหล่งเรียนรู้

          1. แหล่งการศึกษาตามอัธยาศัย
          2. แหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต
          3. แหล่งปลูกฝังนิสัยรักการอ่าน การศึกษาค้นคว้า แสวงหาความรู้ด้วยตนเอง
          4. แหล่งสร้างเสริมประสบการณ์ภาคปฏิบัติ
          5. แหล่งสร้างเสริมความรู้ ความคิด วิทยาการและประสบการณ์

✎ ประเภทของแหล่งเรียนรู้

          แหล่งเรียนรู้ จำแนกตามลักษณะที่ตั้งได้ ดังนี้

          1. แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน
          2. แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น

✎ แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน

วัตถุประสงค์ของการจัดแหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน

          1. เพื่อพัฒนาโรงเรียนให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ มีแหล่งข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ วิทยาการ และสร้างเสริมประสบการณ์ ที่กว้างขวางหลากหลาย
          2. เพื่อเสริมสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ในโรงเรียน โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
          3. เพื่อจัดระบบและพัฒนาเครือข่ายสารสนเทศ และแหล่งการเรียนรู้ในโรงเรียน
          4. เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้ เป็นผู้ใฝ่รู้ ใฝ่เรียน และเรียนรู้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง

✎ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น
วัตถุประสงค์ของการจัดแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น

          1. เป็นแหล่งการศึกษาตลอดชีวิตที่ประชาชนสามารถหาความรู้ต่างๆได้ด้วยตนเองตลอดเวลา
          2 .เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนและสังคม มีแหล่งการเรียนรู้เพื่อการศึกษาที่หลากหลาย สามารถเรียนรู้ได้ตามอัธยาศัย
          3. เป็นเครื่องมือที่สำคัญของบุคคลแห่งการเรียนรู้ ในการแสวงหาความรู้เพื่อพัฒนาตนเอง

          แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น ได้แก่ ห้องสมุดประชาชน พิพิธภัณฑ์ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ หอศิลป์ สวนสัตว์ สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร์ อุทยานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ศูนย์การกีฬา สถานประกอบการ วัด ครอบครัว ชุมชน องค์การภาครัฐและภาคเอกชน แหล่งข้อมูล ภูมิปัญญาท้องถิ่น แหล่งการเรียนรู้อื่นๆ เป็นต้น

✎ การจัดกระบวนการเรียนรู้กับภูมิปัญญาท้องถิ่น แหล่งเรียนรู้

        การเรียนการสอนเป็นกระบวนการสื่อสารความรู้ ประสบการณ์ ทักษะ ความคิดเห็น ตลอดจนเจตคติ ซึ่งอาจทำได้หลายวิธี และอาจใช้เครื่องมือประกอบการสอนต่างๆ อีกมากมาย โดยมีการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ให้ผู้เรียนมีทั้งความรู้ คุณธรรมจริยธรรม ค่านิยมที่พึงประสงค์และสามารถดำเนินชีวิตอยู่ในสังคม ได้โดยปกติสุข จึงจำเป็นต้องพัฒนาศักยภาพ ความสามารถของ ผู้เรียนอย่างเต็มที่ เพื่อให้มีนิสัยใฝ่รู้ ใฝ่เรียน แสวงหาความรู้ได้ด้วยตนเอง การนำแหล่งเรียนรู้ใน ชุมชน ท้องถิ่น ตลอดจนวิทยากรท้องถิ่น ภูมิปัญญาท้องถิ่น มาใช้ประโยชน์ในการจัดกระบวน การเรียนการสอน จึงเป็นวิถีทางหนึ่งที่จะช่วยให้การะบวนการเรียน การสอนบรรลุจุดมุ่งหมายได้ตามที่ต้องการ การนำภูมิปัญญาชาวบ้าน แหล่งเรียนรู้ มาใช้ในหลักสูตรการเรียน เป็นกิจกรรมที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานความเชื่อที่ว่า ภูมิปัญญาชาวบ้าน ภูมิปัญญาท้องถิ่น และแหล่งเรียนรู้ เป็นชุดความรู้ในชุมชนที่มีการใช้เพื่อการดำเนินวิถีชีวิตที่ได้ผลมาในอดีต สามารถดำรงความสันติสุขแก่บุคคล ครอบครัว และชุมชน ตลอดจนความมีดุลยภาพอยู่ร่วมกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้อย่างผสมกลมกลืน เป็นกระบวนการพัฒนาหลักสูตรที่ได้เน้นการมีส่วนร่วมของ ชุมชน โดยเฉพาะปราชญ์ชาวบ้านที่เป็นผู้เชื่อมโยงชุดความรู้ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ร่วมกับสถานศึกษาเข้าสู่หลักสูตร และกระบวนการเรียนการสอนของสถานศึกษา ในแต่ละท้องถิ่น

✎ แนวทางในการนำแหล่งเรียนรู้ และภูมิปัญญาท้องถิ่น มาใช้ในการเรียนการสอน

      แนวทางการสร้างและพัฒนาสื่อการเรียนการสอนและแหล่งเรียนรู้

   1. กำหนดจุดประสงค์จากผลการเรียนที่คาดหวังให้ชัดเจนว่าต้องการให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้และได้รับประสบการณ์ใดบ้างจากบทเรียนนั้น เพื่อจะได้สร้างสื่อ หรือเลือก แหล่งเรียนรู้ ให้สัมพันธ์กับจุดมุ่งประสงค์และกิจกรรมการเรียนการสอน

   2. ศึกษาผู้เรียน โดยพิจารณาถึงวัย ระดับชั้น ความรู้ ประสบการณ์ และความแตกต่างระหว่างบุคคล เพื่อเป็นข้อมูลในการเลือกใช้แหล่งเรียนรู้

   3. ศึกษาธรรมชาติของเนื้อหา สาระ ที่ต้องการให้ผู้เรียนได้เรียนรู้แต่ละเรื่อง อาจมีลักษณะเฉพาะบางเรื่องด้วยการปฏิบัติจริง หรือเรียนรู้จริง ดูการสาธิตจาก ภูมิปัญญาท้องถิ่น และบางเรื่องต้องอาศัยจากการสืบค้นข้อมูล การฟัง การดู และการอ่าน

   4. พิจารณาประโยชน์และความคุ้มค่าของแหล่งเรียนรู้ว่าสามารถเร้าความสนใจ สื่อความหมายและประสบการณ์การเรียนการสอนแก่ผู้เรียน การจัดประสบการณ์ เรียนรู้แก่ ผู้เรียน เพื่อช่วยให้ผู้เรียนได้ประสบการณ์ตรง

   5. หาประสิทธิภาพของสื่อและแหล่งเรียนรู้ โดยการปรับปรุงสื่อที่จัดไว้ เพื่อเป็นการปรับคุณภาพของสื่อว่าเหมาะสม ในการนำไปใช้